Deelnemers en recensies AtoB Toneelprijs 2024
-
WINNAAR: KROV - Watervrees
Tekst: Jeroen Flamman
Regie: Katoo Vanhoutteghem
Plaats: Belcrumhuis
Datum: 1 juni 2024
Recensie: Kees van Meel
“Ben een gevoelsmens pur sang” begint een van de speelsters haar introductie van zichzelf. Een overbodige aankondiging lijkt het, dat is het echter niet. Haar hele handelen en spreken is ingebed in dit kader. Elk personage stelt zichzelf voor, activeert daarmee een verwachtingspatroon wat het hele stuk blijft, al probeert een enkeling eraan te ontsnappen voor even. “Een vrouw ruikt pas lekker, als ze nergens naar ruikt”, debiteert een speler die Plutarchus aanhaalt.
Zo komen er allerlei quasi wijsheden aan bod, die de ene keer wel en andere keren niet tot flarden van een gesprek leiden. Op de muziek lijken de karakters samen ritmisch op te lopen in dezelfde passen, maar binnen de kortste keren lopen ze hun eigen weg en ritmiek. De parallel met de halve gesprekken, meer flarden ervan, is het hetzelfde, volgen hetzelfde stramien. Nergens wordt er een dialoog aangegaan, het zijn mededelingen op zich, soms reagerend op een ander, maar nooit meer dan dat. Toch zijn deze halve gesprekken in zekere zin te volgen, omdat de haakjes ervan toch weer worden opgepakt voor een korte periode en daardoor is er ook voldoende herkenning in deze flarden.
De uitgespeelde voorstelling van de karakters van de personages geeft een extra “stevigheid” aan deze voorstelling. Een treffende zin is wat dat betreft: “Spiegels maken blinde vlekken zichtbaar.” Het lijkt een waarheid als een koe in dit stuk van KROV, maar in feite is het tegendeel waar. Eigenlijk weet je na het spel nog evenveel, of zelfs minder dan bij het begin.
Het uitlokken van de drijfveren van alle personages leidt nergens toe, opent deuren op een kier, maar laten die weer even snel weer dichtvallen. Regisseur Katoo Vanhoutteghem heeft die sfeer goed getroffen in haar enscenering en spelopvatting. Stiltes vallen af en toe, stiltes die niet onaangenaam zijn, maar juist spanning opwekkend.
Zoals iemand die watervrees heeft vlak voor een mogelijke sprong even stil blijft staan bij de daad. De badmutsen als beschermers tegen de ultieme sprong gaan op, maar die sprong komt niet. Dus worden ze weer afgezet. De watervrees blijft bestaan. De cocon waarin iedereen zich veilig voelde, sluit zich weer.
De feedback van Ad van den Kieboom tijdens de uitreiking is hier te lezen.
-
Het Breda’s theater - De kale zangeres!
Tekst: Eugène Ionesco
Regie: Marieke Reijnen
Nieuwe Veste
Datum: 10 november 2024
Recensie: Ad van den Kieboom
-
Elysee - Adelheid
Bewerking en regie: Sam de Man
Plaats: Wolfslaar Kinderboerderij
Datum: juni 2024
Recensie: Ad van den Kieboom
Jullie weten altijd mooi gebruik te maken van de buitenlocatie en vaak valt jullie oog niet op de meest voor de hand liggende tekst. Het publiek wordt steeds verrast.
In Adelheid wordt spel gespeeld binnen het spel. Dat levert hele mooie situaties op waarin je je als speler fijn kunt vastbijten.
Het betekent wel dat je het contrast tussen de twee werkelijkheden scherp moet houden en gaandeweg de ontwikkeling van het conflict de spanning moet opvoeren. Op dat aspect viel nog veel te winnen.
dat er een duidelijke regievisie aan het beeldende spel ten grondslag lag. Het begin was sterk.
De ‘uitdaging’ is dan hoe je de spanning vasthoudt. Dat vraagt veel van spelers en publiek en dat is niet over de hele linie gelukt.
-
Teater '77 - WaakhondjeLijstitem 1
Tekst: Peer Wittenbols
Regie: Rex Staneke
Plaats: Zaal '77
Datum: 24 mei 2024
Recensie: Kees van Meel
De setting blijft bijna de hele tijd hetzelfde. Twee dochters plagen elkaar, ruziën met elkaar en moeder ligt op bed na het overlijden van haar man. Op bijna speelse wijze wordt de situatie duidelijk: de dochters en moeder weten niet om te gaan met de dood van hun vader. In deze steriele omgeving die nu al ruim elf maanden duurt, komt pas verandering als een buurjongen probeert vragen te stellen voor zijn spreekbeurt over de dood.
Werkelijkheid en verzonnen werkelijkheid lopen vanaf dan nog meer door elkaar. In het begin wordt hij gewantrouwd, vooral in het kader van “voorzichtigheid” rondom moeders verdriet. Via een set vragen is de buurjongen binnengekomen en die vragen gaan over de dood. Bijvoorbeeld:” Wat missen jullie het meest van jullie vader?” Op die vraag weten ze natuurlijk geen antwoord, terwijl moeder ondertussen wil weten wie daar is en wat die persoon komt doen. Hij zegt voor een spreekbeurt te komen over de dood, maar meer specifiek wil hij informatie over de dood van vader.
Leugens en halve leugens doen hun werk, totdat de relatie tussen de zussen en de buurjongen duidelijk beter wordt -overigens wel met een opstekende jaloezie – waardoor langzamerhand duidelijk wordt wat er met vader gebeurd is. Het spel van de jeugdige zussen had best wat pittiger gekund, al is het evident dat volwassenen die een jeugd rol spelen nogal wat uit de kast moeten halen. Op veel momenten ging dat ook goed, maar hier en daar was het wat te gekunsteld. Als de jongen zijn spreekbeurt voor hen laat horen, ontstaat er voor het eerst iets van verwerking over de dood. Moeder komt ook voor het eerst uit bed en neemt deel aan deze verwerking. Voor het eerst kunnen de spelers tegen elkaar werkelijk “gecondoleerd” zeggen.
Het is Rex Staneke gelukt om dit stuk van Peer Wittenbols gestalte te geven, ook voor jeugdig publiek
De feedback van Ad van den Kieboom tijdens de uitreiking is hier te lezen.
-
Theater Achterom - Prettige feestdagen
Tekst: Alan Ayckbourn
Regie: Merja de Jong
Plaats: Podium Bloos
Datum: april 2024
Recensie: Kees van Meel
De kennismaking met familie en vrienden van familie Bunder verloopt als volgt: iedereen loopt als kip zonder kop iets te doen of niets te doen om er een gezellige kerstsfeer van te maken. Direct is duidelijk dat het feest in vorige jaren grotendeels een flop was door de eigenaardige toespelingen van de diverse personages.
Daar wordt vanaf het begin aan gerefereerd, zodat je als toeschouwer op een goede manier bevooroordeeld bent, en terecht. Alle klunzigheden en onnozele twisten komen ruimschoots aan bod. In die zin geeft Prettige feestdagen precies dat wat het belooft: veel gekrakeel en amoureuze verwikkelingen die door drank nog eens scherp worden aangezet.
Het tweede deel was een stuk beter, omdat de frustraties, het gekift en de onnozele scenes beter uitgespeeld werden. Alsof het eerste deel een soort aanloop was om er een geheel van te maken, een sfeerbepalend begin om de toeschouwer warm te maken. De ridicule stukjes met de poppenkast, de overdreven adoraties en idem dito onderuit schoffelende acties ten opzichte van elkaar bevittende partners, droegen het stuk genoeg om tot het einde toe best boeiend te blijven.
Overdrijven is een van de kenmerken van dit stuk en de titel Prettige feestdagen komt neer op een gepersifleerd “wat hebben wij het samen weer gezellig met de Kerst”. Regisseur Merja de Jong heeft via de spelers de karaktereigenschappen op scherp kunnen stellen, vooral door vinnige scènes af te wisselen met wat meer gezapige. Maar dat laatste duurde nooit lang, er was altijd wel iemand die een andere toon zette door gedrag of woordkeus. En zo word je als publiek meegenomen in een setting van aangedikte probleempjes, verwijten en opschietende romances die weer even snel uitdoven als dat ze begonnen zijn. Enkele beelden blijven iets meer hangen, zoals bijvoorbeeld het bekijken van een film op tv die elk jaar met luidruchtig commentaar wordt bekeken, de dellerige vrouwelijke zatlap op de schoot van een onverwachte gast.
En het mag wel eens gezegd worden: Achterom weet elk jaar weer een grote groep spelers in het spel te betrekken, en niet alleen de “beste” spelers een rol te geven. Op zich is dat al een grote prestatie, evenals het feit dat dit stuk veel wendingen en situaties kent in twee uur speeltijd.
De feedback van Ad van den Kieboom tijdens de uitreiking is hier te lezen.